Computertijd

Wouters computertijd is vastgelegd en is afhankelijk van zijn schoolresultaten. Als hij in alle vakken slaagt kan hij tot twee keer zo lang spelen per week. En de mogelijkheden zijn op zijn eigen vraag ook verdeeld over de dag: hij kan bij voorbeeld 2 uur spelen tussen 14 en 19 uur.

Op zich heeft hij geen problemen met de maximum duur die we hebben vastgelegd. Alleen blijft de meting een discussiepunt, zeker als de tijd om is. "Ja, ik ben om 15 uur begonnen, maar ben een kwartier naar het toilet geweest." Of "maar ik heb zeker een half uur voor school gewerkt!" Het probleem is dat wij niet gezien hebben wanneer hij begon of wat hij deed (we kunnen nu eenmaal niet overal tegelijk zijn).

Dus hebben we de bewijslast verlegd naar hem en de meting naar ons. Hij moet melden wanneer hij begint, en hij moet melden wanneer hij pauzeert. En wij zetten een timer in gang, en pauzeren die wanneer nodig. Dat lost veel op. Hij komt het nu (meestal) netjes vertellen en dus is er minder discussie.

We hebben het al erg vaak van dit soort oplossingen moeten hebben. Maar vaak wenste ik dat het eenvoudiger was, want een grote hoeveelheid van deze regeltjes maken het geheel erg onoverzichtelijk. Waarom is het toch zo moeilijk voor hem om gewoon zelfstandig na twee uurtjes te stoppen, zonder dat we er weer een nieuw systeem voor moeten gaan bedenken?

Moe maar niet tevreden

Vorige zondagavond begon Wouter aan zijn huiswerk. Veel te laat, natuurlijk, maar... 'wie zijn gat brandt moet op de blaren zitten'. Hem in al zijn huistaken controleren is onbegonnen werk, en eigenlijk kunnen we er hem redelijk goed in vertrouwen. Meestal komt het goed, tenzij het meer werk blijkt te zijn dan oorspronkelijk voorzien (zoals zondag), of hij moet herbeginnen omdat hij een fout maakte op een tekening die perfect moet zijn (ook zoals zondag). Om 2.00 uur 's nachts is hij uiteindelijk gaan slapen.

De volgende dag bleek dat hij de verkeerde tekening twee keer had gemaakt. En dat hij er nog drie bij moest maken tegen de volgende dag. Hij was al doodop toen hij thuiskwam van school, maar ja, zo zal hij het leren, toch? Enfin, maandag heeft hij vooral héél veel goede bedoelingen laten zien, en nog veel meer uitstelgedrag. Hij wilde eigenlijk dat we een briefje schreven voor school, dat hij te moe was voor zijn huiswerk. Maar dat hebben we principieel geweigerd. Hij heeft zijn weekend gevuld met computerspelletjes, en dit was geen geval van 'overmacht' zoals hij dacht, eerder een geval van 'medelijden'. En ik heb schrik van precedenten.

Enkele weken terug was hij ziek (misselijk en duizelig). We zijn naar de dokter gegaan voor een onderzoek. Het probleem was alleen dat hij niet erg ziek was. Eigenlijk was hij al veel beter tegen dat we er kwamen. De dokter reageerde redelijk toegeeflijk, en we kregen een attest voor zijn afwezigheid. Maar vorige week was het schoolsportdag. Wat bleek? Wouter was zwaar verkouden en zag het niet zitten om naar school te gaan. De dokter was deze keer al heel wat minder blij om ons te zien. Precedenten dus.

Gisteren was ik niet thuis. Ik neem aan dat hij wel redelijk op tijd gaan slapen zal zijn, maar zeker niet vroeger als anders. En vandaag? Grote discussies. Ik zag het aankomen toen we aan tafel zaten. Hij was moe, onredelijk, negatief, en zaagde over alles wat hij kon bedenken. School, familie, ons. Zijn broer. Hij startte de ene discussie na de andere, eisend, onredelijk, emotioneel. Je kan de discussies niet ontwijken, je kan geen argumenten blijven verzinnen om niet te antwoorden, ook al weet je dat elk antwoord olie op het vuur is. Maar niet antwoorden is eigenlijk nog meer olie op het vuur. Hij wordt er knettergek van.

De laatste weken is één van zijn motto's: "ik ga niet naar boven voor dit opgelost is". Maar er IS geen oplossing. Waaruit zou die moeten bestaan als de oorzaak volgens mij gewoon oververmoeidheid is? En dan blijft hij tot huilens toe staan, roepend, tierend, eisend dat we naar hem luisteren. Maar dat doen we al. Alleen wil hij dat niet geloven. Jammer.

We moeten een afspraak maken met de psycholoog/psychiater waar hij bij gaat. Met ons tweetjes, als ouders. Ik ben benieuwd. Volgens Wouter gaan we ferm op ons brood krijgen. Dat zou me verwonderen, maar ik wil er wel met een open geest heen gaan. Ik hoop alleen dat de oplossingen die ons worden voorgesteld ook echt oplossingen zijn, en niet alleen tijdelijke lapmiddeltjes.

Afwachten maar.

Buien

Het regent vandaag. Maar ook thuis hebben we last van buien. Depressieve buien. Agressieve buien. Argeloze buien en plichtbewuste vlagen. Stormen van verwijten en daarna een orkaan. Met nog meer verwijten. Af en toe komt de zon er door, maar net als we willen genieten van de regenboog schuift de volgende onweerswolk weer voor de zon.

Ik weet het: het puber-zijn is niet simpel. Vind je weg maar in een wereld die massa's informatie biedt maar geen antwoorden. In een wereld waar seks voor het grijpen ligt maar tederheid angstvallig wordt weggestopt. In een wereld waar je 250 Facebook-vrienden hebt en niemand om écht mee te praten.

En toch… al een tijdje vraag ik mij af of de heftigheid van Wouters emoties wel klopt. Hoort het wel bij een normale puberteit? Hoe komt het dat hij op vijf minuten het hele emotionele spectrum kan doorlopen, en wij uitgeput achterblijven terwijl hij weer vrolijk op zijn kamer zit? Hoe komt het dat veel mensen met Wouter geen enkel probleem hebben, en wij bijna elke dag de confrontatie met een vrijwel onhandelbaar kind moeten doormaken? Wij, en trouwens iedereen die een bepalende positie inneemt in zijn leven.

Wouter is een vat vol tegenstellingen. Een oneindige veerkracht, die eigenlijk miniem is. Een sterk rechtvaardigheidsgevoel, maar hij schuift elke verantwoordelijkheid af. Onvoorwaardelijke liefde en loyaliteit, tenzij we niet goed luisteren of hem zijn zin niet geven. Ik stel het nu zwart-wit, maar de voorbeelden zijn er, elke dag opnieuw.

Sommige mensen hebben geen problemen met Wouter. Ik heb het sterke vermoeden dat deze mensen - met opzet of per ongeluk - één van deze dingen nog niet hebben geprobeerd: nee zeggen op iets dat hij wil / hem in een gesprek onderbreken of het gesprek stopzetten / een discussie aangaan over iets dat hem rechtstreeks aanbelangt / hem iets verplichten dat hij niet wil doen / moe zijn als ze thuiskomen van hun werk. Hij zal het zelf in alle toonaarden ontkennen, maar meestal is één van deze dingen de aanleiding.

Het kan zo niet verder. Het is voor ons hele gezin (inclusief Wouter) niet meer te doen. We hebben hulp gezocht, en voorlopig verloopt alles vlekkeloos - wat eigenlijk geen goed teken is. Want hoe moet iemand ons helpen als hij niet te zien krijgt wat het probleem is?

Wij hopen op beterschap, terwijl iedereen hoopt op een mooie zomer. En intussen regent het nog steeds. Schijnt morgen misschien de zon?

Weer een jaartje verder

Allereerst wil ik zeggen dat Wouter nu bijna 15 jaar oud is, en dat de reden dat ik minder post de voorbije jaren zijn privacy is. Niet veel mensen weten immers wie hij écht is en ik zou het jammer vinden dat hij ergens gevolgen gaat ondervinden van de dingen die ik over hem schrijf.

Mijn bedoeling is altijd geweest om anderen een beetje inzicht te geven in de wereld van een kind met ADHD. Het is niet al kommer en kwel; integendeel, er zijn massa's momenten geweest die ik nooit had willen missen! Toch denk ik dat ik me voortaan - uit respect voor zijn levenssfeer - zal moeten beperken tot redelijk saaie verslagen. Sorry daarvoor! :-)

Dit gezegd zijnde, is het tijd voor nog eens een update. Wouter behaalde - gelukkig - een A-attest in juni, en heeft dat eigenlijk te danken aan de inspanningen die hij de laatste twee maanden van het schooljaar wist op te brengen. We hebben getwijfeld om hem naar een Steinerschool te brengen hierna, maar gebrek aan plaats heeft daar anders over beslist.

Dus zit hij nu al bijna 2,5 jaar op dezelfde school. Toch heeft hij na de kerstexamens een nieuw contract gekregen. Dat contract houdt eigenlijk de beslissing van de klassenraad in: ofwel vertrekken, ofwel het papier met bijkomende voorwaarden ondertekenen.

Toen hij het contract kreeg was ik érg boos. Het was een lijst van detaillistische regeltjes op die voor een ADHD-kind gewoon niet vol te houden zijn: IEDER uur je agenda aan de leerkracht presenteren, IEDER uur je agenda stipt invullen, ELK moment kon de agenda gecontroleerd worden, en als hij niet in orde was kon hij alsnog buitenvliegen, ELK conflict op de speelplaats (of het nu zijn schuld was of niet) zou negatief geïnterpreteerd worden en voor ELKE nota zou hij strafstudie krijgen...

Waar ik dus vooral boos over was, was de absolute onhaalbaarheid en onredelijkheid van dit contract. 'Smijt hem dan meteen buiten, als dat jullie bedoeling is!' heb ik boos gereageerd. Waar ik twee jaar geleden - bij het contract van de vorige school - vooral teleurgesteld en verdrietig was, heb ik nu wél tegenstand geboden, en ik ben blij dat ik dat gedaan heb.

Natuurlijk ben ik blij dat de leerkrachten, en de titularissen in het bijzonder, heel veel moeite in de opvoeding van Wouter steken. Ik kan absoluut begrijpen dat hij niet eenvoudig is om in de klas te hebben, en dat hij in staat is een hele klas op stelten te zetten met slechts twee woorden. Ik wéét dat hij in discussie gaat en in niet afhoudt tot hij zijn gelijk heeft gehaald, en dat hij daar erg onbeleefd bij kan worden.

Maar als je weet dat orde en organisatie de zwakke punten zijn van een leerling, waarom stel je dan als klassenraad zo'n streng contract op? Toch alleen om de administratie in orde te maken om hem buiten te kùnnen gooien?

Met een bang hart hebben we uiteindelijk het contract ondertekend, en hij ook, omdat we niet wéér van school wilden veranderen (dat zou de vierde keer zijn op vijf jaar tijd). En na de paasexamens kwam er eindelijk positief nieuws: hij had zich vollédig herpakt. Hij was rustiger, beheerster, beleefder. Er waren nog conflicten, maar ze waren handelbaar. Er waren nog taken die hij vergat, maar veel minder dan vroeger. Toen ik ernaar vroeg, gaf de titularis het wel toe: ze had het niet verwacht. (Wij ook niet, trouwens).

Toen ik er Wouter over aansprak, vertelde hij dat zijn vriend hem een keer had uitgedaagd: 'Zeg jongen, kunt gij nu echt niet één uur normaal doen?' En Wouter - altijd elke uitdaging aangaand - had een heel uur lang zijn manieren gehouden. Daarna had de vriend gezegd: 'Zie je nu wel dat je het kunt? En nu tot het einde van het schooljaar hé!' Voor hem was dat precies de aanmoediging die hij nodig had.

En hier schuilt een heel belangrijk principe in, denk ik: leeftijdsgenoten hebben een grotere invloed dan alle ouders, leerkrachten en psychologen bij elkaar. Pubers gaan hun gedrag toetsen aan wat andere pubers ervan denken - en wat de volwassenen erover denken, leggen ze vreugdevol naast zich neer. Ik ben er dus niet zeker van dat het echt het contract was dat bepalend was voor zijn gedrag, maar denk dus dat de vriend - en het feit dat die de drukte een beetje beu werd - de doorslag heeft gegeven.

Wij hopen - net als vorig jaar - dat hij op weg is naar een A-attest, dat hij het volhoudt, en dat hij op deze school kan blijven. Tot over enkele maanden!

Moeilijk weekend

We zijn op lang weekend geweest naar de Eifelstreek. Een toffe streek met een zeer mooi landschap, met 8 toffe volwassenen en 5 toffe kinderen van 12, 7, 4, 3 en 1. Het was erg leuk en we waren allemaal zielsgelukkig dat we elkaar nog eens voor langere tijd konden zien. De meeste volwassenen ken ik intussen al 13 jaar en zij hebben ook de geboorte van Wouter meegemaakt, wat de band nog specialer maakt.

Wouter zelf is in januari van school veranderd. Hij is er rustiger door geworden, minder gespannen. Maar hij blijft even veeleisend en blijft even weinig presteren. Hij weigert halsstarrig om de dingen volwassener aan te pakken, want hij wil niet "saai worden" of "een nerd zijn". Tsja.

Zondagvoormiddag probeerden we een spelletje Monopoly te spelen. Pieter (bijna 8 intussen) speelde in stilte, lette op, probeerde een 'strategie' uit te werken en werd graag geholpen. Wouter (over 5 maanden 13) lette niet op, maakte allerlei domme opmerkingen tussenin, wist nooit wanneer het zijn beurt was en was boos als we gooiden nadat hij weer eens niet gezien had dat we hem huur schuldig waren. Hij gedroeg zich als een kleine kleuter die zijn zinnetje niet krijgt. Het enige wat het plaatje compleet zou gemaakt hebben, was krijsend op de grond gaan liggen. Een vriend die zo lief was om mee te spelen trok grote ogen. Ik schaamde mij in Wouters plaats.

Mijn geduld raakt stilaan op. De bodem van het vat is in zicht. Wouter gedraagt zich als een egoïst, een rasechte opportunist, gaat over lijken, is niet voor rede vatbaar tenzij je er eerst een kwartier tegen "preekt". Wanneer gaat dit veranderen?

Wij hebben hem alvast laten weten dit niet langer te pikken. Hij gaat leren kijken, leren luisteren en zich leren afvragen waarom wij iets vragen. Hij gaat respect leren tonen. En zolang hij dat niet kan, doen wij niet meer mee.

In het middelbaar geraken

Vorige week is papa - willens nillens thuis wegens een tekort aan werk - naar de school gegaan om Wouter in te schrijven in het kunstonderwijs. Het 1e leerjaar is in de A-richting, vanaf het tweede leerjaar kiezen ze voor kunst als bijvakken en vanaf de tweede graad is het echt KSO: kunstsecundair onderwijs.

Ik ben heel benieuwd wat het gaat geven natuurlijk. Hij is nog zo kinds in zijn doen (en dat is niet omdat wij hem "klein" willen houden): onverantwoordelijk, impulsief en ontwijkend, niet in staat om iets te structureren of te plannen en al helemaal niet om iets te doen 'wat moet'. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat die volgend jaar elke dag een half uur heen en een half uur terug op de bus zal moeten zitten. En toch. Misschien is het eerste middelbaar 'de schok' die hij nodig heeft.

De reva is nu ook afgelopen, wat ons programma weer wat verlicht. Hij zei dat hij de juffen wel zal missen. En toen ik hem vroeg wat hij zou doen met alles wat hij geleerd had, zei hij: "In het middelbaar geraken!"

Het 6e-leerjaarsyndroom

Intussen zijn er een vijftal maanden gepasseerd sinds ik de laatste keer blogde. Af en toe krijg ik nog reacties op oudere posts, en dan ga ik even kijken wat ik toen schreef. Heel tof!

Wouter zit nu in het zesde leerjaar en heeft last van het 6e-leerjaarsyndroom. In gedachten is hij helemaal niet bezig met proeven of interdioscane toetsen; wel met de klasactiviteiten van de laatste week, die los zullen staan van de lessen. Hij schijnt van mening te zijn dat het allemaal in kannen en kruiken is en dat hij volgend jaar rustig naar het eerste middelbaar zal kunnen.

Niets is minder waar. Zijn resultaten zijn zo op het randje dat hij serieus uit zijn sloffen zal moeten schieten om erdoor te zijn. Hij doet het niet goed, zeker niet als we kijken naar wat we volgens zijn intelligentie mogen verwachten. Maar net zoals zoveel hoogbegaafde kinderen schiet hij er meestal qua emotionele en sociale intelligentie erg bij in, waardoor hij ondermaatse resultaten haalt. (Tessa Kieboom schrijft trouwens dat je kinderen met een hoog IQ en een laag EQ niet hoogbegaafd mag noemen, en eigenlijk ben ik het met haar eens.)

Tot een week of twee geleden scheen hij ook te denken dat hij naar 1B zou kunnen als hij niet geslaagd zou zijn. We hebben hem fijntjes maar kordaat duidelijk gemaakt dat hij of naar 1A gaat of zijn 6e kan overdoen. Sedertdien lijkt hij ook iets meer bereid om te werken...

Vorig weekend zijn we ook enkele scholen gaan bezoeken: één voor technisch onderwijs en één voor kunstonderwijs. Zijn voorkeur gaat nu uit naar het KSO. Ik kan hem daarin volgen, maar stel me tegelijk vragen bij de toekomstmogelijkheden. Een lasser of een loodgieter heeft iedereen nodig. Dat is een pak duidelijker dan hoe gemakkelijk je je kunstwerken zal kunnen slijten... Zijn antwoord op de vraag "wat wil je later worden?" is dan ook gewijzigd van "auto-tuner" naar "kunstenaar". En toen ik hem gisteren vroeg hoe hij zich dat voorstelde, antwoordde hij: "hard werken". Ik moet verbaasd geleken hebben bij zoveel inzicht, want papa verduidelijkte: dat heeft de tekenjuf hem opgestoken...

Hij heeft zijn plechtige communie niet gedaan, en we hebben ook geen lentefeest georganiseerd. Maar hij is wel bezig met een opsomming van alle cadeaus die hij wil: van een eigen laptop over een nieuwe gsm over een groot star-wars-legopakket. Hoe duurder, hoe beter. Wij blijven hem zeggen hoe egocentrisch en hebberig dit overkomt, maar moeten toegeven dat dit toch iets is dat hij altijd al was: een opportunist in hart en nieren.

Ik hoop dat het hem zal meevallen - die laatste weken zijn natuurlijk lastig maar er staan ook mooie beloningen tegenover. En als hij erdoor is, krijgt hij van ons een leuk zomerfeest. Eind juni ergens. Maar dat weet hij nog niet en moet voorlopig een verrassing blijven. Want anders zaagt hij ons verder de oren van onze kop over de cadeautjes!

Testresultaten

Maandag ben ik naar de neuroloog gegaan die me uitleg heeft gegeven bij de resultaten. Hij had een stuk of zeven parameters (ik weet niet zo goed meer dewelke, maar sociale relaties en emotionele intelligentie waren er twee van geloof ik) die hij had uitgezet op een soort van grafiek. De middenzone was 'borderline', en alles daarboven wees op ADHD. Eén parameter zat onder borderline, één parameter zat in borderline en de vijf andere zaten erboven. De conclusie was dus redelijk duidelijk.

De vragenlijsten waren wel heel doorzichtig, moet ik zeggen. Zo van: "kan u goed stilzitten": zelden, soms, vaak, altijd. Of: "ik hou me aan mijn opgestelde planning": zelden, ...
Ik ben blij dat ik toch de tijd heb genomen om elke vraag kritisch te bekijken voor ik ze heb beantwoord. Anders zouden de testresultaten nu voor mij absoluut niet geloofwaardig zijn. Doordat ik elke vraag naar waarheid (en zonder impulsiviteit) heb proberen beantwoorden, zijn ze dat nu wel.

De volgende stap is niet medicatie. De neuroloog zei dat ik daarmee wellicht niet afdoende zou geholpen zijn. Hij stelde eerder een vorm van coaching of psycho-educatie voor, die me zou helpen om mijn dagelijkse organisatie op orde te krijgen én te houden. Ik heb intussen wat opzoekingen gedaan, en ik denk dat ik geen nood meer heb aan psycho-educatie, gezien de ervaringen die we al hebben met Wouter en mijn opleiding als leerkracht. Coaching lijkt me wel iets, maar dat valt op acht weekdagen tussen 10.00 uur en 12.00 uur! Alsof alle ADHD'ers vanzelfsprekend werkloos zijn... Misschien moet ik 8 halve dagen verlof nemen, maar daar staat mijn man natuurlijk niet voor te springen.

Gisteren vertelde ik mijn man dat ik met die coaching al die dingen die hij me verwijt (gebrek aan tijdsbesef, het niet kunnen stellen van prioriteiten, dingen niet kunnen afwerken ...) minstens gedeeltelijk zou kunnen oplossen, maar dat het wel tijd en wat geld zou kosten (85 euro voor alle acht sessies, om precies te zijn). Toen zei ik dat het alternatief was dat hij maar definitief moest leren leven met mijn tekortkomingen... ;-)
Hij kon er de humor gelukkig van inzien!

En ikke?

Sedert Wouters diagnose (ADHD) stel ik me de vraag of ik niet hetzelfde heb. Als Wouter weer eens een boek is vergeten op school of iets is vergeten doen, denk ik aan mijn eigen chaos als kind en hoe ik telkens opnieuw onder mijn voeten kreeg voor dezelfde dingen. Nu ben ik nog chaotisch, maar voornamelijk binnenin. Gek genoeg omschrijven de meeste mensen mij niet als zenuwachtig of druk. Ze weten wel dat ik projecten begin die meestal niet afgewerkt geraken, omdat ze overlappen met de vorige projecten die ook niet afgewerkt waren.

Vorige week dus naar Wouters neuroloog met de vraag: heb ik ADHD? Hij stelde me wat oriënterende vragen en duwde me uiteindelijk een vragenlijst onder de neus. Hij heeft ook een fysiek onderzoek gedaan en een EEG. De vragenlijst heb ik thuis ingevuld en opgestuurd; ik mag het resultaat gaan halen op 23 november...

Ik weet niet goed wat ik ervan verwacht. Stel dat ze me zeggen dat ik inderdaad ADHD heb. Wat dan?

To be continued!

Dubbeldiagnose

Van onze Wouter (nu 10) weten we al een hele tijd dat hij ADHD heeft. Vorig jaar kregen we er in het revalidatiecentrum een diagnose bij: hoogbegaafd.

Het gekke is dat we, als we zeggen dat Wouter hoogbegaafd is, twee reacties krijgen:

• de persoon in kwestie knikt meewarig met zijn hoofd, met een houding die spreekt: "Eén etiket was blijkbaar niet genoeg, moet er nu echt nog een tweede bij? Wanneer gaan ze dat kind nu eens gerust laten."
• de persoon in kwestie kijkt bewonderend. Een hoogbegaafd kind produceren is blijkbaar is om jaloers op te zijn. Zelf zou hij of zij ook wel een hoogbegaafd kind willen. Je moet hoogbegaafden niet helpen met hun huiswerk, ze kunnen alles al vanzelf en het succes ligt toch vanzelf al binnen handbereik?

Wel, ik wil mijn post vandaag even gebruiken om duidelijk te maken dat onze situatie er helemaal géén is om jaloers op te zijn. En dat het niets zou helpen als we het tweede "etiket" negeren en doen alsof hij niet hoogbegaafd is.

ADHD zorgt ervoor dat er in je hoofd geen onderscheid wordt gemaakt tussen 'belangrijke' impulsen en 'minder belangrijke' impulsen. Juf die vooraan in de klas een ingewikkeld vraagstuk staat uit te leggen is even belangrijk als die dikke bromvlieg die maar tegen het raam blijft vliegen. En die TL-lamp die flikkert. En dat speciale potlood dat op je bank ligt. Enzovoort. Je moet je maar eens voorstellen dat je op je werk zou moeten ingaan op elke impuls die er is. Daar zou je toch compleet gek van worden?
Je leert er op den duur mee omgaan, omdat je de signalen van afdwalen leert herkennen en op den duur in staat bent om ze min of meer tegen te houden. Maar lang niet altijd, dus is ADHD een levenslange diagnose.
Dit 'aandachtstekort' (of moeten we spreken van een 'aandachtsoverlast'?) wordt vaak gecombineerd met overbeweeglijkheid (= hyperactiviteit of niet kunnen stilzitten) en impulsiviteit (= eerst doen, dan denken). Ook Wouter heeft van deze drie kenmerken behoorlijk last.

Hoogbegaafde kinderen hebben een hoger intelligentiequotiënt dan andere kinderen. Maar ze zijn niet hoogbegaafd omdat ze 'slimmer' zijn. Er zijn drie kenmerken die steeds naar voor geschoven worden bij hoogbegaafdheid:

1. een IQ hoger dan 130 (= hoge intellectuele capaciteiten)
2. het doorzettingsvermogen om een taak te volbrengen
3. de creativiteit (= alternatieve en originele denkpiste) die aan de dag gelegd wordt bij het oplossen van problemen

Hoogbegaafde kinderen worden niet automatisch dokters of advocaten. Dat is een vaak gehoorde misvatting. De omgevingsfactoren zijn van cruciaal belang voor de ontwikkeling van een hoogbegaafd kind:

1. het gezin
2. de peers (ontwikkelingsgelijken = klasgenoten of oudere kinderen met hetzelfde ontwikkelingsniveau)
3. de school

Als één van de drie, of erger, twee van de drie partijen zijn verantwoordelijkheid niet opneemt, kan het hoogbegaafde kind minder bereiken. Ik hoor je al denken: is het dan zo belangrijk dat hij dokter of advocaat wordt? Neen, natuurlijk niet, maar het is wel belangrijk dat zo'n kind ook op lange termijn terechtkomt in een omgeving met ontwikkelingsgelijken. Tegen wie anders kan hij het hebben over de problemen op het werk of de levensvragen die hij zich stelt? Als hij geen ontwikkelingsgelijken vindt, kan dat een nefast gevolg hebben voor zelfbeeld en levenslust, met zelfmoorden tot gevolg.

Ook al zijn de kenmerken van ADHD en hoogbegaafdheid echt in een notendopje opgesomd, toch denk ik dat dat het niet veel verdere uitleg behoeft waarom de combinatie problemen kan veroorzaken.

• Het doorzettingsvermogen om een project af te werken botst voortdurend tegen het aandachtstekort dat zich onvermijdelijk stelt.
• Het perfectionisme dat hij aan de dag legt om aan projecten te werken zorgt ervoor dat hij niet snel tevreden is en ook prachtige dingen opzij legt als 'waardeloos'.
  
• Zijn maatschappelijke betrokkenheid (veroorzaakt door een hoog IQ en redeneringsvermogen) zorgt ervoor dat hij een sterk rechtvaardigheidsgevoel heeft. Dat hij ziet dat niet iedereen dat heeft, maakt hem onzeker.
• Zijn perfectionisme en doorzettingsvermogen zorgen ervoor dat hij 100% van het leven wil kunnen controleren. Vorig jaar stierf één van zijn vriendjes. Sindsdien is hij vaak bezig met de dood en droomt hij de laatste dagen weer dat mama en papa ook sterven... Hij beseft dat dit een aspect van het leven is waar hij geen vat op heeft en dat maakt hem onzeker.
• Zijn creativiteit gecombineerd met zijn hyperactiviteit zorgt ervoor dat hij voortdurend op zoek gaat naar 'spannende' en 'uitdagende' manieren om problemen op te lossen. Het was in het tweede leerjaar een hel om hem de tafels te leren, want hij beredeneerde ze in plaats van ze van buiten te leren. (Ik deed overigens net hetzelfde). Zijn intelligentie en creativiteit staan het automatiseringsproces (= dat je zover komt dat je er niet meer over na moet denken) van bijvoorbeeld rekenoefeningen echt in de weg.
• Elke redenering wordt steeds opnieuw uitgevoerd (creativiteit). Dat hij iets een dag voor de toets haarfijn kan uitleggen is geen garantie voor een goede toets. De kans is groot dat hij op de toets zelf weer een andere manier van denken vindt, maar door zijn aandachtstekort fouten laat staan, en daar punten op verliest.
  
• Zijn impulsiviteit (= eerst doen, dan denken) botst met zijn creativiteit en intelligentie, want achteraf weet hij altijd wel wat er mis is gegaan en waarom. Daardoor wordt hij nog onzekerder.
• ...
  

We worden dus geconfronteerd met een kind dat heel veel dingen fantastisch en spannend vindt, en daar zijn levenslust uit haalt. Daarnaast is hij erg onzeker over zichzelf. Hij wil het kunnen en het 100% controleren maar wordt geconfronteerd met zijn eigen beperkingen. Hij heeft enkele uitzonderlijke talenten maar is te perfectionistisch om te durven experimenteren.

Wij kunnen niet anders dan blijven supporteren...

Gouden medaille

Enkele weken geleden deed ik mee met de Ladies Run (5 km) op de Antwerp Ten Miles manifestatie. Fijne ervaring!

Nu was ik nog maar enkele maanden bezig met de 'start to run' en verwachtte ik niet dat ik als eerste zou eindigen. Een beetje realiteitszin is wel op zijn plaats, denk ik. Maar toen Wouter zei dat hij al zijn zakgeld aan mij zou geven als ik wél zou winnen, vond ik dat eigenlijk wel een mooi gebaar.

Naast realistisch moet je soms ook achterdochtig zijn, zo blijkt. Toen ik hem vroeg hoeveel zakgeld hij eigenlijk had, antwoordde hij vol trots: "2 euro!"... en hij voegde er lachend aan toe dat hij nooit verwachtte dat hij ze moest afgeven! En ook al weet je zelf wel dat een eerste plaats geen optie is, het steekt al wat meer als blijkt dat je zoon daar ook al zeker van is.

Bij de finish kregen we allemaal een gouden medaille voor de deelname. Ik zag mijn kans schoon en had de medaille rond mijn nek toen ik binnenkwam.
"Kijk eens wat ik gewonnen heb!" zei ik enthousiast.
Zijn mond viel open. En onmiddellijk daarna verscheen er paniek in zijn ogen. Eindigen met 0 euro zakgeld, daar had hij niet op gerekend.
"Heb je gewonnen??" vroeg hij ongelovig.
Ik wilde niet liegen, dus beperkte ik mij tot: "Ik heb deze medaille gekregen!"
"Heb je gewonnen?" vroeg hij opnieuw.
"Welke kleur is dit?" kaatste ik de bal terug.
"Goud," aarzelde hij.
"En wat is de kleur van de winnaar?"
"Goud..."
"Moet je dan geen zakgeld afgeven?" vroeg ik geamuseerd.
"Euh, neen, want euh... neen, want jij kon niet winnen... en euh..."
"Eerlijk is eerlijk," zei ik, "wat hadden we afgesproken?"
"NIET dat ik al mijn zakgeld zou afgeven," loog hij nu glashard.
"O nee?"

Ik liet de discussie nog even doorgaan tot ik hem zover had dat hij wél al zijn zakgeld zou afgeven zoals hij beloofd had, als zou blijken dat ik gewonnen had. Ik heb hem daarna maar uit zijn lijden verlost en hem het woordje "finisher" getoond op mijn gouden medaille... Hij zal volgende keer wel twee keer nadenken voor hij iets belooft!

Te laat!

Gisteren was Wouter - weeral eens - te laat op school. Een kwartiertje later kreeg ik een oproep op mijn gsm. Mevrouw de directeur vroeg waarom Wouter te laat was en of het alsjeblieft niet mogelijk was om hem wél op tijd te laten komen.

Ik legde uit hoe het zit 's morgens, dat het echt bijzonder lastig is om hem - en Pieter, die echt niet helpt - op tijd klaar te krijgen.
'Ja maar,' antwoordde ze, 'u bent er toch om structuur te bieden?'

Dat was wel wat kort door de bocht vond ik - alsof ik dàt nog niet geprobeerd had! - en ik moet zeggen dat ik een hele dag van de wijs was dat ik eigenlijk de schuld kreeg van Wouters telaatkomen. Ik kan niet uitleggen hoe vermoeiend die dagelijkse maak-je-maar-eens-op-tijd-klaar-strijd wel is! En hoe weinig vat ik er eigenlijk op heb.

Nu is Wouter al lang van het gedacht dat hij niet op tijd kan komen door mama's schuld. Dat had hij ook gezegd tegen de directeur. Zijn argumenten hadden wel een grondslag van waarheid, maar waren niet afdoende om zijn eigen gebrek aan verantwoordelijkheidszin te verantwoorden. Zonder dat ik ook mijn verantwoordelijkheid wil ontlopen, ben ik echt van mening dat het hem onderhand wel zelf moet gaan lukken om op tijd te komen. Ik besloot dus om het over een andere boeg te gooien.

Gisterenavond ging ik hem ophalen bij de revalidatie en zei ik hem dat ik het niet pik dat ik van zijn directeur onder mijn voeten krijg omdat hij niet op tijd komt. Ik brak zijn protest af en vroeg hem wat er nodig zou zijn om wél op tijd te kunnen komen. Wat moet er thuis veranderen zodat hij het niet meer op mij moet steken? Samen stelden we een planning op, met uren: voor die tijd moet dat gebeurd zijn, voor die tijd dat enz.

Vanmorgen trad het reddingsplan in werking. Om 8.20 stonden we klaar aan de deur - vijf minuten later dan voorzien. Ik vroeg hem waar hij nu die vijf minuten verloren was. Hij besefte wel dat het was omdat hij nog een tweede keer cornflakes had genomen. Dus ik vroeg hem of we voortaan vijf minuten vroeger zouden opstaan zodat hij tijd had voor een tweede kom cornflakes? Nee, zei hij, ik zal voortaan gewoon één keer cornflakes eten.

Het begint hem met andere woorden te dagen dat hij het zelf moet doen!

Brieven

In mijn vorige post vertelde ik al dat papa een keimooie brief had opgesteld voor Wouter. Die was blijkbaar laaiend enthousiast!

Het briefje dat we op woensdag terugkregen leek eerder een verplicht nummertje, maar het briefje van donderdag was een totale verrassing en was heel tof geschreven. De directeur van de school was woensdag op bezoek gegaan op de zeeklassen en vertelde dat Wouter tijdens haar bezoek speciaal gevraagd had of hij nog een brief mocht gaan schrijven voor mama en papa! Donderdagochtend had ze de post bij.

De brief stond vol tekeningen, die onderstreepten wat hij vertelde. Joske de Beer heeft afgedaan, zoveel is zeker. De brief was versierd met Joskes die wegliepen voor een pistool. Verder had hij een mooie krab getekend en een mannetje dat schelpen verzamelt - er zat er trouwens eentje bij de brief. Ook de tekening die hij maakte voor zijn broer (in antwoord op de mooie tekening die zijn broer had gemaakt voor hem) was de nagel op de kop: hij had hen allebei kleren aangetrokken die ik zo kan aanduiden in hun kast :-)

Ook de tekst was redelijk raak. Hij had voor iedereen een blokje geschreven, dat verbazend genoeg ging over dingen die ons echt interesseerden. Het is de eerste keer dat het mij opvalt dat hij erin slaagt om een tekst te schrijven waarbij hij rekening houdt met zijn publiek. Zelfs voor zijn overgrootmoeder - die woont bij ons in - had hij een stukje geschreven over 'mooi en meedogenloos'... Ook dat was de nagel op de kop! ;-)

Ik ben eigenlijk wel apetrots, ook al heeft hij het zelf gedaan... Ik denk dat dat eigen is aan ouder-zijn!

De Wouter-weg-week

Wouter is op zeeklas. Een hele week! Van maandagmorgen tot vrijdagnamiddag. Mmm, wat is het hier lekker rustig... Wat zeg ik? Muisstil!
Maar we missen hem wel, zenne. Het is nu half negen en normaal zit hij op maandag dan nog op. Nu niet dus. Onze avond zal rap voorbij zijn!

Ik weet niet wat Pieter in gedachten heeft, maar het lijkt alsof hij denkt dat geen broer thuis ook extra vrijheid betekent. En dat betekent koppen, koppen, koppen en nog eens koppen. Van zodra hij zijn zin niet krijgt, gaat dat kind in staking en gaat hij mokkend in een hoekje zitten. Vreselijk. I hate it!

Papa heeft voor Wouter een hele mooie brief gemaakt, waarin we hem vertellen hoeveel we hem missen. Ooit heb ik voor mijn achttiende verjaardag een reuzenbeer gekregen. Lang lang geleden dus :-) en natuurlijk heb ik die nu nog. Papa heeft allerlei foto's gemaakt met die beer aan tafel, die beer met de boekentas, met de badmuts, met de lego's... Allemaal met de boodschap dat we 1. geen vervanging nodig hebben voor Wouter en 2. de beer het er lang niet zo goed vanaf brengt als Wouter zelf! :-)

Intussen zitten mijn losse stagedagen er ook op: de voorbije zeven weken heb ik telkens één dag per week lesgegeven als juf in het tweede leerjaar. Er komt nu nog een volledige week aaneensluitende stage en dan nog een halve week themastage. De werkpunten die nog overblijven: timing beter in het oog houden én strenger zijn. Dat zal ik de komende weken even laten bezinken en er dan met nieuwe moed tegenaan gaan.

De prijsdief

Toen ik gisteren rond 17u30 thuiskwam van het bosklas-weekend, zat Wouter in de zetel te zuchten, steunen en kreunen boven een blok papier. Hij moest tegen vandaag een opstel schrijven, een opdracht waar hij al een week aan bezig was geweest, maar het wilde niet zo best lukken. Hijzelf vond zijn verhaal meer dan behoorlijk. Hij had er heel wat dingen in laten gebeuren en hij vond het spannend.
Wat papa niet goed vond, was dat het een hoop onsamenhangende zinnen waren geworden. Wat ik niet goed vond, was dat hij eigenlijk niets vertelde. Het was voor ons echt moeilijk om te weten wat hij nu eigenlijk vertelde, want voortdurend kregen we te veel of te weinig informatie.

Nu is een verhaal schrijven één van de moeilijkste opdrachten die je kan krijgen. Je moet weten wat je wil vertellen, je moet goed nadenken hoe je dat gaat doen en dan moet je een reeks samenhangende woorden, zinnen en alinea's produceren. Die samenhang moet je ook voortdurend controleren. Een ideaal recept voor de beertjesmethode dus: Wat? Hoe? Doe! Kijk na.

Typisch aan ADHD'ers is toch wel het pertinent overslaan van de eerste twee stappen. Wouter had twee minuten nagedacht of hij iets voor zich zag en was dat daarna beginnen opschrijven, zonder rekening te houden met de vraag of de informatie er zijn nieuwe zin nog wel overeenkwam met die van de vorige. Bovendien zag hij het in zijn hoofd als een film gebeuren, en hij dacht dat zijn tekst ervoor zou zorgen dat de lezer net hezelfde zou zien. En controle? Dat is voor mietjes.

Eerst zijn we dus even blijven stilstaan bij het "wat". Wat wilde hij eigenlijk vertellen? Dat bleek een zeer moeilijke bevalling. Als voorbeeld gaf ik dan maar "Cars", de beroemde Disney/Pixar film die hij zelf ook goed kent.
"Waarover gaat Cars?" vroeg ik hem. "Wat willen de makers van Cars jou eigenlijk vertellen?"
"Het gaat over een race-auto," zei hij onmiddellijk. En daarna begon hij heel het verhaal te vertellen, 't is te zeggen, een beschrijving van de gebeurtenissen.

Voor mij gaat Cars overduidelijk over de gevoelens die erachter zitten. Het is niet omdat je goed in iets bent dat je ook het centrum van de wereld bent. En je hebt, ondanks al je succes, altijd vrienden nodig. En die vrienden, die moeten niet succesvol zijn om je vriend te mógen zijn. Bliksem McQueens beste vriend wordt uiteindelijk Takel, een verroeste oude bak. Als je weet dat Bliksem in het begin van de film van geen roest moet weten, wil dat wel al wat zeggen.

We kwamen er samen wel uit, maar het was lastig. Ik zei: stel dat we dezelfde "Wat" nemen, maar niet in een verhaal over race-auto's, maar over kerstbomen. Er is één kerstboom in het bos die heel mooi is, en die denkt dat hij een veel betere kerstboom is dan al die anderen. Hij kijkt neer op kerstbomen die al oud zijn en ontdekt uiteindelijk dat hij helemaal alleen is. Dit bleek een goede oefening. We kwamen er uit, met dat "wat". Hij besloot om te vertellen over een dief die een prijs steelt, daarna berouw krijgt en beseft dat je niets aan een prijs hebt als je hem zelf niet hebt gewonnen.

Dan het "hoe". Hoe gaan we dat nu vertellen? Kiezen we voor race-auto's of kerstbomen? Of iets anders? Wouter had al heel de week geschreven over Jack, een succesvolle racer. Hij had die arme jongen vanalles laten overkomen (een gestolen portefeuille, een inbraak, een verongelukte vrouw, een race die hij maar net op tijd bereikt...) met het nodige gevoel voor drama. Toch kon hij mij niet zeggen hoe al die zaken met elkaar in verband stonden. Hij besliste welke gebeurtenissen hij zou overhouden en welke hij zou schrappen. De vraag die het nuttigst bleek was: "Is het nodig dat dat gebeurt?" Als hij kon zeggen "Ja, want..." dan lieten we het staan. We hadden uiteindelijk nog negen 'hoofdstukjes' die het verhaal in zeer grote lijnen beschreef.

Het "doen". Hij moest het intypen in Word. En mama mocht er alle spellingsfouten uithalen, zei hij. Alleen was het al half acht. Zelf intypen was dus geen optie meer. Dus zetten we ons samen aan de computer en tikte ik letterlijk in wat hij zei. Ook een nuttige oefening. We gingen van begin tot einde en kwamen op een goeie halve bladzijde uit.

Dan begon het "nakijken". Zéér moeilijk en het meest tijdrovende gedeelte. Alinea per alinea keken we na of 1. alle informatie klopte, 2. er niet teveel informatie was, 3. er niet te weinig informatie was om het te kunnen begrijpen, 4. of alle zinsconstructies klopten en 5. of we het spannender konden maken.

Ik heb hem in dit hele proces alleen maar begeleid. Na een tijdje kwam hij echt op dreef en zorgde hij al eens voor alternatieve woorden. Ik vroeg hem om 5 synoniemen te gebruiken voor 'racer'. Hij kwam o.a. met 'bestuurder', 'chauffeur', 'man'... Hij heeft het echt goed gedaan. Het resultaat mag er zijn!

's Avonds in zijn bed vroeg hij mij met blinkende ogen of hij een kans maakte om te winnen. Ik vroeg hem of hij zelf vond dat hij het verdiende om te winnen. Stel nu dat er een meisje was dat een verhaal helemaal zelf had geschreven en dat was ook goed, zou die dan geen betere winnaar zijn? Hij knikte, hij begreep het.
"Want ja," voegde hij er nog aan toe, "wat heb je nu aan een prijs die je niet zelf gewonnen hebt?" :-)

Handschoenen

En weer een lastige morgen achter de rug... Deze keer ontplofte het op het moment dat ik zei dat Wouter zijn handschoenen niet mocht aandoen. Ik heb daar mijn redenen voor: ten eerste vriest het niet en ten tweede geraakt hij ze dan toch maar kwijt en heeft hij geen handschoenen meer als het wél koud wordt.

Hij begon met gewoon tegensputteren, waarop ik mijn 'neen' herhaalde en zei dat hij jas en schoenen moest aandoen om naar school te vertrekken. Daarna bleef hij proberen, en nam achtereenvolgens volgende stappen om tóch zijn zin te krijgen: opnieuw de vraag stellen, een argument bovenhalen, opnieuw de vraag stellen, wenen, nog een argument naar boven halen, zeggen dat we hem altijd alles weigeren, nog harder wenen, roepen, met de voeten stampen, nog eens roepen dat we altijd neen zeggen, naar boven lopen, terug naar beneden geroepen worden, wenen, nog een argument bovenhalen. En al die tijd bleef ik herhalen dat ik mijn beslissing al had genomen en dat het dus geen zin had om het nog eens te vragen, te bewenen, te beargumenteren, te ...

Mensenlief, het zijn maar handschoenen!!! Wat me doet vermoeden dat het eerder om de sport gaat van het 'winnen' (hij tegen mij) dan om de handschoenen zelf. Want wie kan dit anders en redelijkerwijs verklaren?

Resultaat deze morgen: tien minuten te laat en nog op het nippertje de bus gehaald voor het medisch onderzoek.

*Zucht!*

Vertrouwen

Mijn woorden waren nog niet koud gisteren, of Wouter toonde opnieuw aan dat hij niet te vertrouwen is. Ik had gezegd: geen tv, geen computer, geen playstation, toen ik ontdekte dat hij die auto mee wilde nemen naar school. Papa had toegevoegd: ook geen radio.

Papa vertrok gisterenavond om te gaan sporten en vergeet mij dat te melden. Wouter zegt mij niets en zit met zijn radio te spelen. Pas als papa 's avonds thuiskomt ziet hij dat Wouters radio van plaats is veranderd. Met twee kwamen we dus weer maar eens tot de vaststelling dat hij niet eerlijk was geweest.

Gevolg: radio op straf. En papa: de batterijen (die hij ook gebruikt voor zijn supermobiele telegeleide meccano-auto) staan mee op straf. En dat weet hij.

Ik vind dit echt op het rándje zenne. Eigenlijk valt het op geen enkele manier goed te praten. Als je dingen wil uitsteken, okee, maar wees dan tenminste man genoeg om ze toe te geven en de straf ervoor te dragen!

*Zucht*

Smokkelwaar

En ja hoor. Hij flikte het alweer! Deze morgen bij een onverwachte fouillering trof ik een autootje in zijn broekzak aan. Het probleem begint stilletjes aan nogal vergelijkbaar te worden met jonge winkeldiefjes: stelen voor de kick en omdat ze iets willen waarvan ze weten dat ze het niet kunnen hebben. Betrapt worden is dan jammer. Dan doe je volgende keer gewoon beter je best om het weg te steken. En het ergste? Wellicht geraakt hij er de helft van de tijd nog mee weg ook.

Het is een probleem dat stom lijkt en eigenlijk op zich nogal minuscuul is. Meer problemen heb ik met het feit dat hij duidelijk niet te vertrouwen is in afspraken die je met hem maakt. En dat geen enkele actie van ons effect lijkt te hebben op zijn gedrag of instelling. Ik spreek over 'instelling', omdat ik dat belangrijker vind dan 'gedrag'.

Wat is zijn instelling? Eigenlijk is Wouter een beetje een opportunistische luiaard. Zo weinig mogelijk inspanning met een maximale opbrengst voor zichzelf. Ik heb het er moeilijk mee. Echt. Want mijn eigen instelling staat daar lijnrecht tegenover, ook al hebben we veel dingen gemeen. Ik kijk niet echt uit naar zijn puberteit...

En intussen? Vanavond geen computer, geen TV, geen playstation. Verwacht effect? Nul...

ADHDave

Dave Peters heeft een nieuw programma op de Radio. Het heet "ADHDave". Het zou Studio Brussel kunnen zijn, de zender waar ik hem het meest mee associeer, maar het kan ook Radio Donna zijn (ik weet dat het niet kunnen maken van dit verschil op deze context neerkomt op heiligschennis voor sommige van mijn lezers, dus ik excuseer mij al op voorhand: sorry).

Weet iemand waarom het programma zo heet? Heeft Dave Peters dan ADHD? Heeft hij daar al over verteld? Wat zijn zijn ervaringen? Hoe past ADHD in de context van zijn programma? Wie kan het mij vertellen?

Harry Potter

De Harry Potter-reeks is zonder twijfel een ontzettend populaire boekenreeks geworden. Ook ik lees de boeken graag: ze zijn goed geschreven, ze beschrijven situaties zonder langdradig te worden, ze zijn grappig en hebben een sterke verhaallijn (met heel wat referenties naar de huidige maatschappelijke problemen en een groot stuk strijd tussen goed en kwaad). Het was dan ook leuk dat ik boek 6 in het Engels mee kon nemen op onze onverwachte vakantie en een week later nummer 7 in het Engels in de bibliotheek vond. Met stijgende spanning las ik de sluiter van de reeks en zat vorige week woensdag - drie dagen voor de Nederlandse versie zou uitkomen - nagelbijtend op het puntje van mijn stoel de laatste 100 bladzijden te verorberen.

"Gaat Harry dood?" wilde Wouter weten, want dat is natuurlijk de hamvraag in dat zevende boek.
"Dat vertel ik je niet, hoor!" zei ik, "want dan is alle lol eraf voor jou."
"Ja, maar mama, de film van nummer zeven, daar moeten we nog twee of drie jaar op wachten."
"Ja, dat is waar," antwoordde ik, "maar niets houdt je tegen om de boeken intussen te lezen. De eerste boeken zijn voor jou perfect haalbaar. En tegen dat die uit zijn kan je nummer vier ook al lezen."
Ik zag hem twijfelen. Hij kent de eerste drie films al bijna rats vanbuiten. Waarom zou hij dan boeken beginnen lezen?
"In de boeken staat véél meer dan in de films," voegde ik er nog aan toe. "Je gaat veel beter begrijpen waarom de dingen in de films gebeuren zoals ze gebeuren."

Het bleek een overtuigend argument. Niet veel later ging ik op zoek naar het eerste deel. Om me te herinneren dat we deel 1 en deel 6 ofwel verloren hebben gelegd ofwel aan iemand hebben uitgeleend zonder dat we het ons nog herinneren.
(Bij deze dus ook een oproep: als we deze boeken aan jou hebben uitgeleend, wil je ze ons dan aub terugbezorgen? Thanks!!)

Ik gaf hem dus boek 2. En daarin is hij nu lustig aan het lezen. 's Avonds in zijn bed. In de zetel na zijn huiswerk. Hij doet nog andere dingen ook, hoor, maar af en toe wordt zijn nieuwsgierigheid hem te machtig en pakt hij het terug vast. In kleine stukjes. En als hij te lang heeft stilgezeten, gaat hij vanzelf weer spelen.

Heel wat mensen zijn het niet met mij eens dat Harry Potter waardevolle boeken zijn en vinden dat het allemaal te beperkend is voor kinderen. Vaak lezen ze alleen maar Harry Potter en pakken ze geen andere verhaalstijlen meer vast. Feit is natuurlijk dat voor kinderen die nauwelijks lezen, zoals Wouter, élk boek een goeie instap is. En als dat Harry Potter moet zijn, so be it.